Cudzym wspomnieniem przywołane

     Jest rok 1961. Biegnę do szkoły ubrana w granatowy fartuszek ze śnieżnobiałym kołnierzykiem. Przy cieniutkich warkoczykach śmiesznie podrygują białe kokardy staranie zawiązane przez mamę . Na plecach tekturowy tornister a w nim drewniany piórnik, "Elementarz" Falskiego, dwa zeszyty, linijka, kredki. W drewnianym piórniku w przegródce obsadka ze stalówką , gumka, dwa ołówki zatemperowane przez ojca. I jeszcze kromka chleba zawinięta w szary papier.
     Wielka klasa, tylko jedna, bo to mała szkółka czteroklasowa z klasami łączonymi i jednym nauczycielem. Do południa uczą się klasy trzy i cztery, po południu pierwsza i druga. Nauczycielem, wychowawcą i kierownikiem jednocześnie jest pani Natalia Greinke. Do klasy przychodzi w granatowym fartuszku, z białym koronkowym kołnierzykiem. Przynosi dużą butlę atramentu i uzupełnia w kałamarzach, wpuszczonych w specjalne otwory w ławkach.
    Pod ławkami jest półka, gdzie wsuwa się tornistry. Na ławce wycięte specjalne wgłębienia na pióro, ołówek i gumkę. Ławki są zielone. Stoją w dwóch rzędach. Na środku stoi biurko. To sanktuarium Pani. Wielkie czarne tablice z wąską listwową półką wiszą na ścianie, na wprost rzędu ławek. Między nimi jest coś w rodzaju wieszaka na wielką linijkę , trójkąt. szuflada na kredę.
    Siedzę w trzeciej ławce w rzędzie przy oknie, bo jestem pierwszoklasistką. Po drugiej stronie w rzędzie przy piecu siedzą drugoklasiści. Tu zdaje się  ze świadectwem i przejściem do drugiego rzędu. Usadza w ławkach zawsze pani i zmiana miejsc samodzielnie nie wchodzi w rachubę. Sadzani jesteśmy według wzrostu. Z tyłu za rzędami , przy ścianie stoją dwie duże szafy i jeszcze tak zwane "ośle ławki". To dla tych co zapomnieli się czegoś nauczyć, czy odrobić lekcje.Za przewinienia w stosunku do obowiązków szkolnych zostawało się wówczas "po kozie", czyli pani zostawiała delikwenta w tej ostatniej "oślej ławce" aż uzupełnił swoje zaniedbania. Kara była niejako podwójna: godzina z czasu wolnego i upokorzenie, wstyd przed młodszymi kolegami, zazwyczaj rodzeństwem i fakt, że przewinienie nie ukryje się przed rodzicami, bo inni doniosą.
     Pamiętam, biegnę do szkoły z tornistrem na plecach, trzymając go za paski. Z tyłu chrobocze piórnik. I ten dźwięk .... Słyszę go do dzisiaj i nie jest to nieprzyjemny odgłos. Lubiłam swoją malutką szkółkę, fartuszek z białym kołnierzykiem. Lubiłam codzienną walkę ze stalówką i kleksami.

Jaśko

Jaśko

      

     Jaśko urodził się w rodzinie niepełnosprawnej i jak jego starsze rodzeństwo, też nie miał głowy do nauki. Do osiągnięcia pełnoletności zdążył ukończyć kilka klas podstawówki z wątpliwą umiejętnością czytania, a już  złożone z trudem słowa zupełnie nie miały u niego zrozumienia. Osiągnął podstawową wiedzę z zakresu dodawania i pełną znajomość swoich danych personalnych. I chyba najwyższy procent absencji. 

     Mimo oczywistych wskazań do umieszczenia go w ośrodku szkolno-wychowawczym, rodzice nie wyrażali na to zgody. No cóż, Jaśko  z całego rodzeństwa był najbardziej naiwny, najbardziej skory do pracy, a i chyba najczęściej przynosił do domu i pieniądze i wiktuały, co się bardzo przydawało, gdy starsi bracia popijali.

     Jaśko zarabiał zbierając jagody, grzyby, rąbiąc u ludzi drewno, układając w stosy, wsypując węgiel do kotłowni, wnosząc i wynosząc worki. Nigdy nie odmawiał pomocy i nie migał się od pracy. Zarobionymi pieniędzmi dzielił się z ojcem, matką i braćmi, nie zawsze dobrowolnie. Czasami udawało mu się schować przed pazerną rodzinką jakiś grosz. Grosz do grosza i uzbierał sobie na solidną siekierę. 

     Wiedząc,że kupiłam drewno, które trzeba porąbać, przyszedł i z dumą pokazał mi swój nabytek. Zaoferował się porąbać moje sześć metrów i ułożyć w drewutni. Solidnie i uczciwie pracował cały dzień. W czasie każdej przerwy opowiadał  o zaletach siekiery i o tym, jak to teraz może iść na zarobek, nie martwiąc się o narzędzia. Snuł wizję przyszłych zakupów, np. piły motorowej i jak dzięki niej trafi do ekipy drwali. 

    Po skończonej robocie zapłaciłam tyle, ile chciał i dodałam na koniec jeszcze drobną kwotę, którą przez przypadek, a może z przezorności włożył do innej kieszeni. Bo ledwie zamknął za sobą furtkę jeden z braci podszedł z pytaniem: "masz kasę, bo trzeba iść do sklepu i zrobić zakupy". Po bratersku objął go ramieniem.

     Poszli do sklepu, a ja patrzyłam jak brat i ojciec biorą od Jaśka  pieniądze i wchodzą do sklepu.

     Kiedy spotkałam go kilka dni później, zapytałam, dlaczego  oddał pieniądze?  Przecież zarobił je sam a brat nie przyszedł mu pomóc. Odpowiedział, że nie lubi się kłócić, bo i tak przegrywa. 

      Ja zmądrzałam i jeśli chcę od niego pomocy, to sama go odszukuję i dyskretnie zamawiam usługi. Jeśli ojciec i bracia nie będą wiedzieli, że Jaśko ma fuchę, nie będą na niego czekać i go nie okradną, a on być może uzbiera na wymarzoną piłę motorową.

NIE ŚPIĘ

Jeszcze nie śpię i nie mogę zamknąć oczu

Czarna kicia układa się w nogach

Na drobinach ciemności przepływają fotony myśli

Wypełzają troski zaklęte w miriady

Obrazów pozbawionych dźwięków,

W oczekiwaniu zmartwychwstania.

Kicia pręży grzbiet w kabłąk ,

Strząsając strach po nastroszonych nerwach.

Nie śpię, poszukując ścieżek nadziei,

Która przewrotnie bawi się w zimno-gorąco.

Znużona beznadziejnym pościgiem,

Chowam się pod powiekami,

Z rzęs stawiając zaporę natarczywym myślom.

Jednym wierszem zamknąć życie

Wszystkie poranki i wieczory

Żmudne dni i noce bezsenne

Wybrać słowa jedno znaczące

By utkać najważniejsze

Którymi przypadkami najlepiej się posłużyć?

Kogo czego czy z kim i o czym

A może komu czemu?

I którą ścieżką poprowadzić

By to co najważniejsze

A może tylko to

Co najpiękniejsze?

W płomieniu za krótkiej świeczki

Obrazy bez podpisów

I bez lektora przepływają

Na złotych łzach z warkocza brzozy

Czy powinnam być...

***

Czy powinnam być wdzięczna?

Wspomnienia prowadzą do grobów.

Z pól i ogrodów odpływają cienie niegdyś obecnych

Nadaremnie oczekując cudu zmartwychwstania.

Przytrzymana na ziemskim padole

Kurczowo chwytam resztki tych miedz,

Które wchłaniały pot żniwiarzy,

Dywagacje nad naturą chmur,

Chroniły skowronka i mysie norki.

Pod zestarzałymi drzewami

Potykam się o sprawy i rozmowy,

Których nie zdążyliśmy dokończyć.

Być może nie tylko naszych

Być może wielu nie dokończyło na tej miedzy

Czy powinnam być wdzięczna za to?

Czas zaorał miedze, ścieżki zamienił w chodniki.

Skrzypeczku

Zagraj mi, skrzypku,

Melodię sprzed lat,

Gdy z pierwszym okrzykiem,

Ujrzałam ten świat.

Na ile w okrzyku

Zdumienia, przestrachu

Nie umiem ocenić

I nie chcę też znać.

Przyczyna tkwi przecież,

Jak żyłam w ten czas.

Co złego zrobiłam,

A czym zasłużyłam,

Na pamięć, wspominki

Przy zniczu i winie.

Pragnęłam, marzyłam,

Bo w piersi mi grał

Ten skrzypek naiwny,

Serdeczny jak brat.

Poezję chłonęłam,

Spijałam jak miód.

W balladach ludowych

Zbierałam wzór cnót.

A wszystko to przecież

Zmierzało gdzieś w nicość.

Uciekło, przebrzmiało,

Straciło już sens.

Więc proszę, skrzypeczku,

Nim całkiem przeminę,

Nim w atom się zmienię

I wrócę do ziemi

Do źródła istnienia,

Zaśpiewaj mi jeszcze

Młodości przeboje.

Niech zadrży serduszko,

Niech wrócą wspomnienia,

Nim całkiem je zwieje

I czas zatrze ślad.

Bezlitosnie

BEZLITOŚNIE

Bezlitośnie mija czas

Dni, tygodnie i miesiące.

Jeszcze cię spotkać można

Na podwórku, w zaułku, przy bramie.

Jeszcze cię widzę w blasku szyb

I dotyk rąk na pile trwa.

I tylko coraz chudszy jest twój cień

A czas zaciera twoje ślady

Łomem niweczy myśli pracę

Jakby usunąć chciał na zawsze

Z podwórka pamięć, nawet cień .

Narzędzia smętnie tkwią w szufladach.

Już zapomniały, czemu służą.

Czasami sąsiad wspomni cię z imienia.

W zadumie machnie tylko ręką.

A czas bezwzględny i ten gest

Odsyła w zapomnienie.